Lý Công Uẩn là ai? Tổng hợp thông tin đầy đủ về Lý Thái Tổ

Lý Công Uẩn là ai? Sở hữu lẽ đây là câu hỏi của nhiều thế hệ trẻ sau này mỗi lúc tìm hiểu về những triều đại của Việt Nam. Thăng Lengthy ngàn năm văn hiến ko chỉ ngừng lại ở công lao của Lý Công Uẩn. Nhưng nhân dân Việt Nam chúng ta vẫn dành tấm lòng hàm ân và những tình cảm sâu sắc nhất cho vị vua trước tiên của nhà Lý. Người tạo nền tảng cho vương triều Lý xây dựng nền văn minh Đại Việt hùng mạnh.

xem nhanh

Lý Công Uẩn là ai?

Lý Công Uẩn là ai? Đây là mối ưa chuộng của rất nhiều người yêu sử học. Lý Công Uẩn chính tên thật của Lý Thái Tổ, vị hoàng tới sáng lập nên nhà Lý trong lịch sử nước ta. Lý Công Uẩn (chữ Hán: 李公蘊) sinh ngày 08/03/974 – mất 31/03/1028. Ông trị vì giang sơn dưới triều Lý từ năm 1009 tới năm 1028.

Lý Công Uẩn là vị vua sáng lập ra nhà lý năm 1009
Lý Công Uẩn là vị vua sáng lập ra nhà lý năm 1009

Lý Công Uẩn với xuất thân là một võ quan cao cấp của Nhà Tiền Lê. Vào năm 1009, lúc Lê Lengthy Đĩnh – vị vua cuối cùng của nhà Tiền Lê qua đời, Lý Công Uẩn đã được thiền sư Vạn Hạnh và lực lượng của Đào Cam Mộc tôn làm hoàng đế. Còn được gọi là vua Lý Thái Tổ.

Trong thời trị vì, vua Lý Thái Tổ dành nhiều thời kì cho việc dẹp loạn và củng cố triều đình trung ương. Sau lúc những thế lực phiến quân đã được diệt trừ, Lý Thái Tổ quyết định dời kinh đô từ Hoa Lư về thành Đại La, thời kì vào tháng 7 năm 1010. Thành Đại La được đổi tên thành Thăng Lengthy, đây cũng là dấu mốc mở đầu cho sự phát triển vững bền 216 năm của nhà Lý.

Thân thế của Lý Công Uẩn

Lúc tìm hiểu Lý Công Uẩn là ai, chúng ta ko thể bỏ qua thân thế của ông. Theo ghi chép tại Đại Việt sử ký toàn thư và Đại Việt sử lược, Lý Công Uẩn là người Cổ Pháp, Bắc Giang (nay là thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh). Mẹ ông họ Phạm. Tên cha Lý Công Uẩn ko được ghi chép rõ. Sau lúc lên ngôi, Lý Thái Tổ đã truy tôn cha là Hiển Khánh Vương. Lý Công Uẩn với một người anh trai là Vũ Uy Vương và em trai là Dực Thánh Vương.

Lý Công Uẩn là người làng Cổ Pháp
Lý Công Uẩn là người làng Cổ Pháp

Trong Việt sử tiêu án với viết: mẹ Lý Công Uẩn là một cô gái nghèo, sống nương nhờ tại chùa Ứng Thiên và làm thuê việc lo nhang khói. Trong một lần giao hợp cùng “thần nhân” đã cấn thai và sinh ra Lý Công Uẩn.

Vào năm 3 tuổi, Lý Công Uẩn được mẹ bế tới nhà Lý Khánh Văn và được ông nhận làm con nuôi. Từ nhỏ Lý Công Uẩn đã rất thông minh, vẻ ngoài tuấn tú khác thường. Lúc theo nhà sư Vạn Hạnh ở chùa Lục Tổ học, ông được nhà sư rất yêu mến và tiên lượng ắt với thể trở thành bậc minh chủ thiên hạ.

Lý Công Uẩn làm tướng dưới thời nhà Tiền Lê

Trước lúc trở thành Lý Thái Tổ, Lý Công Uẩn là ai? Ông chính là một vị tướng của nhà Tiền Lê. Lý Công Uẩn to lên dưới thời Lê Hoàn, ông phò tá hoàng tử Lê Lengthy Việt. Vào năm 1005, vua Lê Hoàn mất, triều đình Tiền Lê tao loạn vì những con tranh giành ngôi báu. Năm 1006, Lê Lengthy Việt giành được ngôi vua, chính là vua Lê Trung Tông. Tuy nhiên chỉ sau 3 ngày, ông bị em trai Lê Lengthy Đĩnh giết thịt hại và giành ngôi.

Trong lúc tất cả quan lại đều sợ hãi bỏ chạy, chỉ với Lý Công Uẩn ôm xác vua Lê Trung Tông mà khóc. Lê Lengthy Đĩnh ko trị tội ông mà còn khen Lý Công Uẩn là người sống trung nghĩa. Lý Công Uẩn tiếp tục được trọng dụng và được phong làm Tứ sương quân Phó Chỉ huy sứ. Sau đó ông được thăng chức làm Tả thân vệ Điện tiền Chỉ huy sứ.

Lý Công Uẩn lên ngôi hoàng đế

Năm 1009, vua Lê Lengthy Đĩnh qua đời ở tuổi 35. Con nối ngôi của Lê Lengthy Đĩnh lúc đấy còn rất nhỏ. Quan chi nội Đào Cam Mộc cùng sư Vạn Hạnh đã tôn Lý Công Uẩn lên làm vua. Như vậy lúc đặt câu hỏi Lý Công Uẩn là ai? Bạn đã tìm được câu trả lời cho bản thân rồi đúng ko? Ông chính là vua Lý Thái Tổ.

Lý Công Uẩn lên ngôi hoàng đế năm 1009
Lý Công Uẩn lên ngôi hoàng đế năm 1009

Ngày 21 tháng 11 năm 1009, Lý Công Uẩn lên ngôi hoàng đế, lấy niên hiệu là Thuận Thiên. Ông truy phong cha là Hiển Khánh vương và mẹ là Minh Đức Thái Hậu. Chú của Lý Công Uẩn là Vũ Đạo vương, anh trai là Vũ Uy vương, em trai là Dực Thánh vương.

Lý Công Uẩn lập 6 hoàng hậu. Lý Phật Mã là con trai trưởng của Lý Công Uẩn, cũng chính là thái tử Khai Thiên vương. Những con trai khác đều được phong vương. An Quốc công chúa Lý Thiềm Hoa – con gái to của Lý Công Uẩn được gả cho Đào Cam Mộc. Lĩnh Nam công chúa Lý Bảo Hòa được gả cho Giáp Thừa Quý.

Những cột mốc quan yếu trong thời kì trị vì của Lý Công Uẩn

Ko chỉ ưa chuộng Lý Công Uẩn là ai, những công lao của ông trong thời kì trị vì cũng được rất nhiều người tìm hiểu. Trong thời kì trị vì, ông đã tạo nên những cột mốc quan yếu như sau:

Dời kinh đô về Thăng Lengthy

Kinh đô nhà Tiền Lê vốn tại đất Hoa Lư, Ninh Bình. Tuy nhiên, Lý Thái Tổ cảm thấy vùng đất này chật hẹp, ko thể mở rộng cương vực để làm nơi đô hội. Vì vậy nên ngài đã quyết định dời kinh đô về Đại La (thành Thăng Lengthy).

Hoàng thành Thăng Long
Hoàng thành Thăng Lengthy

Quyết định dời kinh đô từ vùng núi non hiểm trở tới khu vực đồng bằng cho thấy tầm nhìn và bản lĩnh của Lý Thái Tổ rất cao. Cũng khẳng định được Lý Công Uẩn là ai? Đây chính là một vị vua với trí tuệ và ko phụ lòng tin tưởng của con dân. Trong Chiếu dời đô, Lý Công Uẩn viết Thăng Lengthy là nơi tụ hội quan yếu của bốn phương, là nơi thắng địa, thích hợp làm nơi thượng đô vững bền mãi muôn thuở.

Bình ổn chính trị

Sau lúc Lý Thái Tổ lên ngôi, chính trị Đại Cồ Việt lúc bấy giờ tương đối ổn định. Lý Công Uẩn đã sai sứ sang nhà Tống cầu phong và được hoàng đế nhà Tống phong làm Giao chỉ quận vương. Vào năm 1017 gia phong thành Nam Bình vương. Một số quốc gia láng giềng như Chân Lạp, Chiêm Thành đều sang triều cống. Vào năm Thuận Thiên thứ 11, Lý Công Uẩn lệnh cho con mang quân đi đánh Chiêm Thành và đã giành thắng lợi.

Vua Lý Thái Tổ cũng rất lưu tâm việc sửa sang luật lệ trong nước. Những phép cũ của nhà Tiền Lê đã được đổi mới. Cả nước được chia thành 24 lộ. Hoan Châu và Ái Châu được gọi là trại.

Trong thời gian trị vì, Lý Thái Tổ đã có nhiều chính sách mới
Trong thời kì trị vì, Lý Thái Tổ đã với nhiều chính sách mới

Kế thừa quan chế nhà Tiền Lê, quan chế nhà Lý với hai ban văn – võ với 9 phẩm. 3 chức thái gồm thái sư, thái phó, thái bảo. 3 chức thiếu gồm: thiếu sư, thiếu phó, thiếu bảo. Thiếu úy, thái úy, nội ngoại hành điện đô tri sự và kiểm hiệu bình chương sự là những chức trọng yếu trong triều đình. Ngoài quan triều đình thì với tri phủ và chức phán phủ với nhiệm vụ thống trị một phủ. Tri Châu là quan lại thống trị một châu. Những châu bậc dưới với người đứng đầu là thủ lĩnh.

Vào năm 1013, nhà Lý định ra 6 hạng thuế. Gồm với: thuế ruộng, đầm ao; thuế sản vật ở núi; thuế bãi phù sa và đất trồng dâu; thuế mắm muối qua quan Ải quan; thuế tre gỗ hoa quả; thuế sừng tê ngưu, ngà voi và hương từ mạn núi xuống.

Phát triển Phật Giáo

Vào thời Lý Thái Tổ chùa chiền được xây dựng rất nhiều. Vì ông vốn xuất thân Phật Giáo. Năm 1010, sau lúc dời đô về Thăng Lengthy, việc trước tiên Lý Công Uẩn làm chính là xuất 2 vạn quan để xây chùa tại phủ Thiên Đức (Cổ Pháp).

Vào tháng 12 năm 1010, vua Lý Thái Tổ cho sứ sang nhà Tống để thỉnh kinh điển Phật Giáo. Tống Thái Tông đã trao cho vua Lý kinh Địa Tạng và chữ ngự bút do vua Tống chính tay viết. Cũng trong năm này, ông cho xây chùa ngự Hưng Thiên cùng tinh lâu Ngũ Phượng.

Thời Lý Thái Tổ Phật Giáo phát triển mạnh mẽ
Thời Lý Thái Tổ Phật Giáo phát triển mạnh mẽ

Tháng 6 năm 1018, vua sai Nguyễn Đạo Thanh và Phạm Hạc sang Đại Tống thỉnh Tam tạng kinh và để tại kho Đại Hưng. Tháng 9 năm 1024, Lý Thái Tổ cho dựng chùa Chân Giáo bên trong nội đô Thăng Lengthy, là nơi cho hoàng tới tới nghe kinh pháp.

Như vậy là vừa rồi chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu Lý Công Uẩn là ai. Lý Thái Tổ – Lý Công Uẩn chính là vị vua trước tiên đã mở nên triều đại Lý phồn thịnh trong suốt thời kì hơn 200 năm. Hy vọng bài viết này sẽ mang tới cho độc giả những tri thức hữu ích nhất lúc nghiên cứu về lịch sử, đặc thù là nhà Lý.

Leave a Reply