Nhà Cách mạng Mai Thị Lựu – một đường phố ở quận I (TP Hồ Chí Minh) được đặt tên bà | bloghong.com
Tập sách “NHỮNG CON ĐƯỜNG MANG TÊN PHỤ NỮ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH”, Nhà xuất bản phụ nữ xuất bản tháng 12/2001 đã viết về những tấm gương phụ nữ trong tranh đấu và gia công nhằm cung cấp thêm cho độc giả thông tin về những con đường hàng ngày ta gần gụi tiếp cận, đi về nhưng ko hẳn là ai cũng biết rõ về nó. Những phụ nữ mang tên đường trong tập sách này như: Mai Am, Sương Nguyệt Ánh, Cô Bắc, Mạc Thị Bưởi, Bạch Cát, Lê Chân, Âu Cơ, Nguyễn Thị Diệu, Đoàn Thị Điểm, Lê Thị Hồng Gấm, Cô Giang, Công chúa Ngọc Hân, Bà Hạt, Lý Chiêu Hoàng, Bà Hom, Hồ Xuân Hương, Nguyễn thị Hùynh, Nguyễn Thị Minh Khai, Bà Ký, Hồ Thị Kỷ, Bà Lài, Ỷ Lan, Mai Thị Lựu, Dương Vân Nga, Nguyễn Thị Nghĩa, Võ Thị Sáu, Bà Triệu, Bà Trưng, Bùi Thị Xuân,.. Đường Mai Thị Lựu nằm trên địa bàn phường Đakao, quận 1.
Bà Mai Thị Lựu (Ba Yêm) – sinh năm 1900, trong một gia đình tiểu thương tại xã Track Lộc, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, nay là phường Nghi Hải, Thị xã Cửa Lò. Bà là chị gái của 5 người em (3 trai, 2 gái). Thế cục bà ko được could mắn như những người phụ nữ khác ở nơi mảnh đất giàu nghĩa khí này. Thời đó gia đình đủ điều kiện và khả năng cho Bà ăn học bằng chị bằng em nhưng người con gái đấy nung nấu trong tim khát vọng đi làm cách mệnh giúp đồng bào thoát cảnh nô lệ lầm than. Năm 20 tuổi bà kết hôn với ông Hoàng Đức Bình một học trò nghèo là Đảng viên Đảng Tân Việt một đảng hoạt động công khai hợp pháp nhưng mang xu hướng cùng sản.
Tháng 6/1930 bà được kết nạp vào Đảng cùng sản Đông dương, rồi từ đó bà làm giao liên cho xứ ủy Trung kỳ, rất được Đảng và đồng bào tín nhiệm. Vào thời khắc này chồng bà bị địch bắt trong lúc đang diễn thuyết kêu gọi đồng bào tham gia biểu tình giảm sưu cao thuế nặng. Sau đó bà cũng bị địch bắt do bị chỉ điểm nhưng được tổ chức Đảng giải thoát khỏi nhà tù.
Năm 1932 cơ sở Đảng bị lộ bà vào liên khu 5 tiếp tục xây dựng cơ sở cách mệnh. Do yêu cầu công việc phải thoát ly khỏi gia đình, bà phải thuyết phục gia đình cưới vợ khác cho chồng. Dù hai ông bà vẫn rất thương yêu nhau, nhưng vì nghĩa to dân tộc nên bà vẫn phải quyết định theo ý của mình. Từ đó theo sự phân công của Đảng bà đã nhận trách nhiệm về mình với những công việc rất khó khăn nguy hiểm tới tính mệnh.
Năm 1937 bà được cử sang Lào xây dựng cơ sở Đảng trong giới Việt kiều để tìm kiếm thông tin phục vụ cho cách mệnh Việt nam. Thời kì này biết mẹ bị lâm bệnh rồi qua đời, nhưng do hoàn cảnh công việc bà ko thể về quê viếng thăm phải kìm lòng với sự đớn đau, khổ tâm vì ko trọn hiếu với người sinh thành dưỡng dục – như lời bà tâm sự lúc đang còn sống. Từ năm 1940 bà nhận nhiệm vụ trở về Sài Gòn hoạt động rồi bị địch bắt, lại vào tù ra tội nhiều lần. Lúc giặc Pháp chiếm lại Sài Gòn bà tham gia mặt trận Việt minh, đươc Đảng cử phụ trách hội trưởng Hội phụ nữ cứu quốc Sài Gòn – Chợ to… Tới năm 1956 cơ sở bị lộ, bà được Đảng điều lên Campuchia hoạt động. Do chứng bệnh sốt rét hoành hành cùng bệnh gan tái phát sức khỏe bà suy sụp nhanh chóng. Tổ chức đưa bà ra Bắc chữa bệnh. Sau ngày thống nhất 1975 bà trở lại Sài Gòn.
Để tưởng nhớ công lao của một người phụ nữ đã giành cả thế cuộc cho sự nghiệp cách mệnh, đã đặt những viên gạch trước hết cho phong trào cách mệnh thành phố. Sau lúc bà mất (1984), UBND TP Hồ Chí Minh quyết định mang một con đường mang tên bà – Đường Mai Thị Lựu, nằm trên đia bàn phường Đakao, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. Trên con đường này mang chùa Phước Hải (Điện Ngọc Hoàng) số 73 nơi đã ghi dấu ẩn tổng thống Mỹ OBAMA ngày 1/6/2017 tới thăm trong lần trước hết tới Việt Nam. Lúc tiếng chuông chùa ngân lên chúng ta lại tưởng nhớ tới thế cuộc của một người phụ nữ dám chấp nhận KHÔNG CÓ GÌ CHO RIÊNG MÌNH để thế hệ cháu con mang tất cả: Độc Lập, Tự Do và Hạnh Phúc! Ko riêng gì tôi, những người con xứ Nghệ mỗi lần mang dịp tới đây đều tự hào về người phụ nữ, anh hùng, liệt sỹ quê hương được chính quyền và nhân dân thành phố mang tên Chưng được mang tên một đường phố to ở trung tâm quận 1.
Bà Mai Thị Lựu
Thiết nghĩ trên quê hương của bà nếu mang được con đường mang tên bà Mai Thị Lựu ở Thành phố Vinh anh hùng và Thị xã Cửa Lò nơi chôn nhau cắt rốn của người phụ nữ suốt đời hy sinh phấn đấu cho độc lập tự do của Tổ quốc, là xứng đáng và thật ý nghĩa vô cùng, để con cháu chúng ta biết sự hy sinh của thế hệ đi trước mới mang được giá trị cuộc sống hôm nay, để xác định mình phải làm gì cho Tổ quốc!
Trần Đình Thọ