Thành lập công thức cấu tạo Lewis của các chấ t: – 123docz.net

Một phần của tài liệu GIẢNG DẠY MỘT SỐ NỘI DUNG LIÊN KẾT HÓA HỌC Ở TRƯỜNG THPT

Hiện nay, ở chương trình hóa học phổ thông (ñặc biệt là chương trình hóa học
10) vẫn còn sử dụng công thức Lewis, cụ thể là yêu cầu học sinh viết công thức
electron của một phân tử từñó say ra công thức cấu tạo của chúng.

ðể có thể viết ñược cấu tạo Lewis cho một công thức bất kì, ta hãy làm quen với
một số khái niệm sau:

– Nguyên tử trung tâm và phối tử

Trong một công thức hóa học, nguyên tử trung tâm là nguyên tử cần nhiều nhất
số electron ñể tạo ñược octet cho lớp ngoài cùng của nó (hay nguyên tử có số oxi hóa
cao nhất). các nguyên tử khác và cả ñôi electron riêng của nguyên tử trung tâm gọi là
phối tử.

– ðiên tích lõi nguyên tử: là một số nguyên dương, có trị số bằng số electron
hóa trị (electron lớp ngoài cùng) vốn có của nguyên tửñó. Ví dụ ta xét ñiện tích lõi của
các nguyên tử C, S, Cl, O…

C: +4, S: +6; Cl: +7; O: +6…

– ðiện tích hình thức của nguyên tửñược xác ñịnh theo công thức sau:

– ðiện tích giải tỏa (trên một nguyên tử)
ðiện tích giải tỏa
ðiện tích hình
thức
của nguyên tử
ðiện tích lõi
của nguyên tử
Tổng số e riêng
của nguyên tử
= – – Số liên kết
nguyên
tửñó tham gia

– Cấu tạo giới hạn, cấu tạo cộng hưởng

+ Cấu tạo giới hạn: chính là công thức cấu tạo ñược viết theo quy ước Lewis
+ Cấu tạo cộng hưởng: nếu một công thức hóa học mà có nhiều công thức
Lewis (công thức giới hạn) thì các công thức giới hạn ñó là các công thức cấu tạo cộng
hưởng của công thức ñó (như chúng ta ñã nói ở trên, một công thức hóa học có thể có
một hoặc nhiều công thức Lewis)

Nội dung thuyết cấu tạo cộng hưởng: Có 3 nội dung chính

– Bất kì một phân tử hoặc ion nào cũng có thể ñược biểu diễn bởi hai hoặc
nhiều công thức Lewis (chỉ khác nhau là ở vị trí các electron), gọi là công thức cộng
hưởng hay công thức giới hạn.

– Không một công thức nào trong chúng biểu diễn ñúng ñược hình học phân tử.
Không một công thức cộng hưởng nào phù hợp hoàn toàn với tính chất vật lí hoặc tính
chất hóa học của chất.

– Phân tử hoặc ion ñó sẽñược biểu diễn tốt hơn bằng sự “lai hóa” giữa các công
thức cộng hưởng.
Thí dụ: ta có thể lấy dẫn chứng như trường hợp các ion CO3
2-
, NO3
–
… những trường
hợp này ta sẽ xem xét trong phần bài tập áp dụng bên dưới.