Thời gian – Wikipedia tiếng Việt

Thời kì là một khái niệm để diễn tả trình tự xảy ra của những sự kiện, biến cố và khoảng kéo dài của chúng. Thời kì được xác định bằng số lượng những chuyển động của những đối tượng mang tính lặp lại và thường mang một thời khắc mốc gắn với một sự kiện nào đó. (cần lưu ý nếu khái niệm chỉ đơn thuần như trên thì ko mang hạ tầng logic để khẳng định thời kì chỉ mang một chiều).

Từ “thời kì” mang trong tất cả những tiếng nói của loài người. Khái niệm thời kì mang thể mang cả ở động vật. Khái niệm về thời kì là khái niệm khó nếu phải đi tới xác thực. Gần như chúng ta người nào cũng phải sử dụng từ đó và nói tới nó, ví dụ “thời kì trôi”,… và do đó dứt khoát phải mang một cách hiểu chung nhất.

Thời kì là tính chất của hoạt động và phải được gắn với vật chất, vật thể. Những nhà triết học đúc rút rằng ” quốc tế ” xoành xoạch hoạt động. Giả sử rằng nếu mọi vật trong thiên hà đứng yên, khái niệm thời kì trở nên ko mang ý nghĩa. Những sự vật luôn hoạt động song hành cùng nhau. Với những hoạt động mang tính tái diễn, trong lúc đó mang những hoạt động khó xác lập. Vì thế để xác lập thời kì người ta so sánh một thứ tự hoạt động với một thứ tự khác mang tính lặp lại nhiều lần hơn, ko thay đổi hơn và dễ tưởng tượng hơn. Ví dụ hoạt động của con lắc ( giây ), sự tự quay của Trái Đất hay sự biến hóa của Mặt Trời trên khung trời ( ngày ), sự biến hóa hình dạng của Mặt Trăng ( tháng âm lịch ), … hay đôi lúc được xác lập bằng quãng đường mà một vật nào đó đi được, sự đổi khác trạng thái lặp đi tái diễn của một ” vật ” .

Thời kì chỉ mang một chiều duy nhất (cho tới nay được biết tới) đó là từ quá khứ tới hiện tại và tương lai. Do sự vận động ko ngừng của toàn cầu vật chất từ vi mô tới vĩ mô (và kể cả trong ý thức, nhận thức) mà trạng thái và vị trí (xét theo ý kiến động lực học) của những vật ko ngừng thay đổi, biến đổi. Chúng luôn mang những quan hệ tương hỗ với nhau và vì thế “vị trí và trật tự” của chúng luôn biến đổi, ko thể trở về với trạng thái hay vị trí trước đó được. Đó chính là trình tự của thời kì. Theo vật lý động lực học, thời kì mang liên quan tới entropi (trạng thái động lực học) vĩ mô[1]. Hay nói cách khác thời kì là một đại lượng mang tính vĩ mô. Nó xoành xoạch gắn với mọi mọi vật, ko trừ vật nào. Thời kì gắn với từng vật là thời kì riêng, và thời kì riêng thì mang thể khác nhau tuỳ thuộc vào thực chất của vật đó và hệ quy chiếu gắn với nó, ví dụ với mỗi hệ chuyển động mang véc tơ vận tốc tức thời khác nhau thời kì mang thể trôi đi khác nhau. Thời kì của vật này mang thể tác động tới vật khác.Tuy nhiên,thời kì nếu là sự hoạt động và tương tác vật chất thì nó phải được xác định những sự kiện là hệ quả của nhau.Nếu như những sự kiện mà con người đo đạc chỉ là những sự kiện ngẫu nhiên,hoặc ko thể xác định sự liền mạch lúc tái chuẩn hoá hoặc lượng tử hoá qua hằng số planck, thời kì mang vẻ ko tồn tại.
Tương tự, “thời khắc” là một trạng thái vật lý cụ thể (mang thể xác định được) của một hệ và “thời kì” là diễn biến của những trạng thái vật lý của một hệ là hệ quả của nhau trong lý thuyết hỗn độn (xem hệ vật lý kín).

Thời kì được tính bằng năm, tháng, tuần, ngày, giờ, phút, giây, Đêm. Trong đó, đơn vị chức năng hạ tầng là ” ngày “, một ngày được chia làm 24 giờ ( 12 canh giờ – cách tính thường sử dụng thời xưa ), 1 giờ chia thành 60 phút, 1 tuần gồm 7 ngày, 1 tháng gồm mang 28 tới 31 ngày tuỳ thuộc vào tháng trong năm, …Theo quy ước tân tiến trong vật lý 1 giây được khái niệm như sau : [ 2 ] [ 3 ]

Giây là khoảng thời kì bằng 9,192,631,770 lần chu kỳ của bức xạ điện từ phát ra bởi nguyên tử Cs133 lúc thay đổi trạng thái giữa hai mức năng lượng đáy siêu tinh vi.

Những đơn vị chức năng thời kì thông dụng khác được khái niệm dựa trên khái niệm giây như sau :

  • Một phút mang 60 giây
  • Một giờ mang 60 phút
  • Một ngày mang 24 giờ
  • Một tuần mang 7 ngày
  • Một tháng mang 4 tuần + 0, 1, 2, 3 ngày, (trung bình 30,4.. ngày)
  • Một năm là khoảng thời kì trung bình của một chu kỳ Trái Đất quay quanh Mặt Trời, gồm mang 12 tháng, hoặc 52 tuần 1 ngày, hoặc 365 ngày và 6 giờ.

Trong lý thuyết tương đối của Albert Einstein, đại lượng ct, với c là véc tơ vận tốc tức thời ánh sáng và t là thời kì, được coi như là một chiều đặc trưng thêm vào cho ko gian ba chiều để tạo thành không-thời gian[4][cần dẫn nguồn]. Việc cho thêm chiều thời kì giúp việc định vị những sự kiện được thuận lợi lúc hệ quy chiếu thay đổi, tương tự như định vị những điểm trong ko gian ba chiều cổ điển.

Vật lý cũng như nhiều ngành khoa học khác xem thời kì là một trong số những đại lượng cơ bản ít ỏi.[5]

Nó được sử dụng khái niệm nhiều đại lượng khác như véc tơ vận tốc tức thời nhưng nếu sử dụng những đại lượng tương tự mà khái niệm trở lại thời kì sẽ tạo ra lối khái niệm lòng vòng (tiếng Anh: circular definition).[6]

Một dạng khái niệm operational về thời kì được miêu tả như sau : quan sát số lần lập đơn cử của một sự kiện mang tính chu kì ( như hoạt động của con lắc tự do ) phát sinh một loại đơn vị chức năng tiêu chuẩn như giây .

Thời Cổ đại người Trung Quốc thường tính thời kì theo Can Chi tức là chia thời kì theo những Canh theo thứ tự 12 con Giáp để tính thời kì trong ngày.

Trên quốc tế còn rất nhiều dân tộc bản địa như Do Thái, Thổ dân Châu Mỹ, Người Khơ Me …. sử dụng nhiều Lịch khác nhau để tính thời kì khác nhau .

Những khái niệm và tiêu chuẩn[sửa|sửa mã nguồn]

Trong hệ giám sát SI cơ bản, đơn vị chức năng của thời kì là giây. Từ đó những đơn vị chức năng to hơn như phút, giờ, và ngày được tính dựa theo đó, những đơn vị chức năng thứ cấp này gọi là đơn vị chức năng ko SI do chúng ko được sử dụng trong mạng lưới hệ thống thập phân. Tuy nhiên, chúng cũng được gật đầu chính thức cùng với SI. Ko mang tỉ số nhất mực và thắt chặt giữa giây và tháng hay năm, trong lúc tháng và năm mang những đổi khác đáng kể trong năm về độ dài. [ 2 ]Khái niệm về giây chính thức trong SI như sau : [ 2 ] [ 3 ]

Giây là một khoảng chừng thời kì bằng 9.192.631.770 thời lượng bức xạ tương ứng trong sự chuyển tiếp giữa hai mức nguồn năng lượng trong trạng thái cơ bản của nguyên tử caesium 133 .

Trong một hội nghị về thời kì năm 1997, CIPM thông tin rằng khái niệm này kể tới một nguyên tử caesium trong trạng thái cơ bản ở 0 K. [ 2 ] Trước đó vào năm 1967, giây đã được định tức là :

tỷ suất 1/31. 556.925,9747 của một năm nhiệt đới gió mùa vào ngày 0 tháng 1 năm 1900 lúc 12 giờ thời kì thiên văn .

Khái niệm giây hiện tại, tích hợp với khái niệm hiện tại về met, được dựa trên thuyết tương đối hẹp, để khẳng định cứng cáp rằng không-thời gian của tất cả chúng ta là một khoảng trống Minkowski .

Thời kì quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]

Điều cơ bản trong khoa học thời kì là việc tính liên tục đơn vị chức năng giây dựa trên đồng hồ đeo tay nguyên tử trên toàn quốc tế, hay gọi là thời kì Nguyên tử Quốc tế .Giờ phối hợp quốc tế ( UTC ) là giờ chuẩn hiện đang được sử dụng trên khắp quốc tế .

Giờ GMT là một giờ chuẩn cũ, tính từ ngành đường sắt Anh năm 1847. Sử dụng kính thiên văn thay vì đồng hồ nguyên tử, GMT được hiệu chỉnh theo thời kì Mặt Trời trung bình tại Đài thiên văn Greenwich ở Vương quốc Anh. Giờ vũ trụ (UT) là một thuật ngữ hiện đại được sử dụng trong hệ thống quốc tế dựa trên quan sát bằng kính thiên văn, được chấp nhận để thay thế cho Giờ trung bình Greenwich (“Greenwich Mean Time”) năm 1928 bởi Hiệp hội Thiên văn Quốc tế. Những quan sát tại đài thiên văn Greenwich đã kết thúc năm 1954, mặc dù vị trí này vẫn còn được sử dụng làm mốc cho hệ thống tọa độ. Do chu kỳ quay của Trái Đất ko phải lúc hoàn toàn nhất mực, khoảng thời kì giây mang thể thay đổi nếu được hiệu chỉnh theo tiêu chuẩn dựa trên kính thiên văn như GMT hay UT – trong đó giây được xác định là một tỷ lệ của ngày hay năm.

Hệ thống xác định toàn toàn cầu ( GPS ) cũng phát đi những tín hiệu thời kì rất đúng mực trên toàn toàn cầu, với những hướng dẫn về cách quy đổi giữa giờ GPS và UTC .Trái Đất được chia thành những múi giờ. Hầu hết mỗi múi giờ cách nhau một giờ, và đo lường và thống kê giờ địa phương lúc cùng thêm vào giờ UTC hay GMT. Ở 1 số ít nơi việc cùng thêm giờ đổi khác theo năm do những quy ước về giờ tiết kiệm ngân sách và mức giá ánh sáng ngày .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://bloghong.com
Category: Là Gì